KÖSELER KÖYÜ VE KALÇO AMCA

           

Kalço amcayla 2004

 Köseler köyü, Köprülü ile İştip arasında Hoşçebol adı verilen bölgede bulunan eski Türk köylerinden biridir. Eskiden nüfusunun tamamı Türk’tü. Balkan savaşından sonra Makedonya’ya egemen olan Sırp yönetimi bu bölgedeki diğer köylerde olduğu gibi buraya da sekiz, on hane Hıristiyan aile yerleştirmiştir. Göçten önce Türkler, bu ailelerle kaynaşmış bir şekilde barış içinde yaşıyorlardı.

Buraları, Orta Anadolu’ya benzeyen bir arazi yapısına sahiptir. Ana geçim kaynağı tahıl ve hayvancılıktır. Köseler, yer altı sularının yüzeye yakın olmasından ötürü daima nemli topraklara sahiptir. Bu yüzden arazisi çok bereketlidir. İdari yönden İştip’e bağlıdır ama pazar ve öbür ihtiyaçlar için Köprlü’ye gidilirdi.

VARDAR NEHRİ VE MAKEDONYA

Vrtok Köyünde Vardar'ın kaynağı

Vardar, Makedonya’nın can damarıdır. Makedonya’yı boydan boya kat eden Vardar Makedonya’ya hayat vermektedir. Bu yüzden Vardar demek Makedonya demektir. Gostivar’ın Vırtok köyündeki kaynağından doğan Vardar, çevresine hayat ve bereket saçarak Şar dağının eteklerini takip edip Üsküp’e doğru yönelir. Vardar, yoluna devam ederken kendisine katılan dereler tarafından beslenerek Üsküp’e büyük bir nehir halinde ulaşır. Üsküp’ü doğu ve batı olarak ikiye bölerek güneye yönelir. Üsküp’ün iki yakasını birleştiren birçok köprü vardır. Bunların en önemlisi Makedonların da “Kamen Most” dedikleri, Taş Köprüdür. Taş Köprü fetih yıllarında Türkler tarafından yapılmıştır.

Üsküp Taş Köprü

PAŞA KÖPRÜSÜNDE BOMBALANAN TREN

Çeltikçi Köyü tarafındaki tünel.

İkinci Dünya savaşında Yugoslavya ve onun bir parçası olan Makedonya Almanlar tarafından işgal edilmiştir. Bulgarlar, Almanların müttefiki olarak Makedonya’da söz sahibidir.

Yosif Broz Tito, ülkeyi işgal eden Alman ve Bulgar güçlerine karşı Partizanları ile gerilla savaşı veriyordu. Partizanlar Alman askeri konvoylarına, askeri noktalara baskınlar düzenliyor, vur kaç savaşı yapıyordu.

GAZİ’DEN NOTLAR: VEYSEL ERÜSTÜN AĞAÇ İŞLERİ ATÖLYESİ

           

Veysel Erüstün hocamızla atölyede

ARI KOVANLARI

Gazi Eğitim Enstitüsü Resim Bölümünde ilk sınıflarda bütün atölyelerde ders gören öğrenciler son sınıfa gelince iki atölye seçerlerdi. Modelaj, ağaç işleri, mukavva işleri, metal işleri, karışık teknik ve örgü-dokuma atölyeleri seçilebilecek atölyelerdi.

1970-71 öğretim yılı başında ben modelaj ve ağaç işleri atölyelerini seçtim. Bu atölyelerde değişik zamanlarda dönerli olarak ders gördük. Atölye değişince katılan arkadaşlar da değişiyordu. Böylece değişik arkadaşlarla aynı grupta olma şansı buluyorduk.

KARASLARLI MUHARREM SAMTAŞ

 

Öksüz minaresi ile bugünkü Karaslar

Çocuklarımın dedesi, kayın pederim Muharrem Samtaş, Makedonya’nın Köprülü (Veles) kasabasına bağlı Aşağı Karaslar (Dolno Karaslari) köyünde 1929 yılında dünyaya geldi. Aşağı Köy varsa Orta köy ve yukarı köy de vardır.

Muharrem Samtaş şöyle diyordu:

MAKEDONYA – KÖPRÜLÜ’DE (VELES) TEKSTİL ÜRETİCİLERİ -1835 (MANUFAKTURİ VO VELES-1835)

 

 19. yüzyılın başında Janitaş  (Yayıntaş) mahallesinin sağında Dolni dukani'de (Aşağı Dükkanlar’da) Mişo Kuşev’in evi bulunuyordu. 1838’de Kuşevler burada bir kordon (gaytan) atölyesi açtılar. Atölye, evlerinin yanında Vardar nehri kıyısındaydı. Seksen işçi çalıştırıyorlardı. İşin aşamaları çizim, eğirme, sarma, boyamaydı. İpler ve diğer ürünler pazarlarda, fuarlarda satıldığı gibi Macaristan'da ve Türk ordusuna da satıldı.

GAZİ EĞİTİM ENSTİTÜSÜ’NDEN NOTLAR

  1968 yılında Gazi Eğitim Enstitüsü Resim Bölümü yetenek sınavında başarılı olarak burada okumaya başladım.

Hayatımda ilk defa sınav için geldiğim Ankara’da liseden tanıdığım arkadaşlarımın yönlendirmesi ile Manisa Öğrenci Yurdunda kaldım.

Ankara’da onlardan başka tanıdığım olmadığı gibi yeteneğinden başka bir gücü olmayan bir gençtim.

Ne bir parti, cemaat ya da tarikat mensubiyeti ne bir “dayı-amca” ne “ahbap çavuş ilişkisi” ne de şimdilerde pek popüler olan bilinen ya da su yüzüne çıkmamış herhangi bir “torpil mekanizması.” Hiçbir şey!

MEMLEKET FOTOĞRAFLARI

           

Dedem Hasan Ağa, Balcı Sülo, 
Gogole Hasan - 1920'lerden.

Göç ederken memleketten getirdiğimiz fotoğrafların kalitesi hep dikkatimi çekmiştir. En yenisi neredeyse yetmiş yıllık olan bu fotoğraflar içinde yüz yıllık olanlar bile var. Eskiliklerine rağmen bu fotoğrafların renklerini koruyarak günümüze solmadan, canlı bir şekilde geldiğini görüyoruz. Bu da işini bilen usta bir fotoğrafçı tarafından çekildiğini ve tabedildiğini gösteriyor. O günlerde fotoğrafların tabedilmesinde çok önemli olan belirtme ve tespit banyolarının çok iyi uygulandığını anlıyoruz. Fotoğrafların kadraja alınması ve dekor oluşturulması da ustaca yapılmış.

Bu fotoğraflar acaba yazıya konu olan Damaşkin Manuşev veya onun çocukları tarafından mı çekildi? Köylerimize gelerek fotoğraf çeken fotoğrafçılar onlardır diye düşünüyorum.

İnternette yayınlanan çok sayıda Köprülü ve çevresine ait kaliteli eski fotoğraf var. Bunların çoğunun Damaşkin Manışev tarafından çekildiği anlaşılıyor.

DEVECİ BAYIRI – DEVE BAİR - ДЕВЕ БАИР

             

Kriva Palanka, Makedonya’yı Bulgaristan’a bağlayan “Deve Bair” gümrük kapısına yakın çok güzel bir yerleşim yeridir. Türkçe karşılığı “Eğri Palanka”dır. Kriva Makedoncada eğri demektir. Çok güzel bir doğaya sahiptir. Eğri büğrü akan bir derenin yamacında, yeşillikler içinde şirin bir kasabadır. Bu yüzden bu şehrin eski adı Eğri Dere (İğri Dere) idi. 

BERGAMA’DA ÜÇ HEYKEL

         

Geçen hafta Bergama’da yaşayan yeğenim Selahattin Dervent ve ailesini ziyaret için Bergama’ya gittim. Amacım hem yeğenim ve ailesi ile görüşmek hem de tarihi milattan öncesine dayanan Bergama’yı gezmekti.

ÇELTİKÇİLİ HASAN HOCA VE ÜSKÜPLÜ FETTEH EFENDİ

 

Hasan Hoca ve Fettah Efendi
30 Kasım 1941 - Üsküp

Hasan Hoca (Hasan Hünkâr) Makedonya’nın Köprülü – Veles kasabasının Çeltikçi – Gorno Orizari köyünde 1897 yılında doğmuş, göçten sonra 1970 yılında İzmir’de ölmüştür. Bektaşi din adamı ve köyümüzün hocası olan saygın bir büyüğümüzdür.

Köyümüzün her kesimine mensup insanı tarafından sevilip sayılmıştır. Gençliğinde dini eğitim gördüğü için Sırp Krallığı yönetimi tarafından Çeltikçi’ye “dırjava”, yani devlet imamı olarak atanmıştır. O zamanki Sırp Krallığı yönetimi Türk köylerine imam atamaktadır. Hasan Hoca da devlet tarafından atanan imamlardandır. Bu yüzden bir Bektaşi büyüğü ömrü boyunca “Hoca” sıfatını taşımış ve bugün de bu sıfatla anılıyor. Hasan Hoca’nın yıllarca Çeltikçi camiinde namaz kıldırdığını ve dini bilgiler verdiğini biliyoruz. Babam Abbas Şirvan, özellikle Ramazanlarda Hasan Hoca’nın kıldırdığı teravi namazlarında müezzinlik yaptığını anlatırdı.

Hasan Hoca’nın hayatını olumsuz yönde etkileyen, ona büyük sıkıntılar yaşatan bir kişi vardır. O da “Hüseyin Kapetan” olarak bilinen ağabeyi Hüseyin’dir.

OKUNMUŞ ŞAMİ (YEMENİ) VE AKRABA EVLİLİĞİ

  Heyecan son haddini bulmuştu. Senelerdir görmedikleri akrabalarını getiren tren az sonra Halkapınar istasyonuna girecekti. Uzun yıllar önce, başka bir ülkedeki köylerinde bırakıp geldikleri yakınlarını, Türkiye’ye getirtmenin heyecanını yaşıyor, hasretin az sonra biteceğini düşünüyorlardı.

RAYBAN GÖZLÜKLÜ FAKİR ŞEYH

Hava alanında uçağımızın kalkış saatini bekliyoruz. Yolcular bekleme mekânındaki masalarda birer ikişer oturuyor. Herkes kendi havasında...

SARUHANLI LİSESİ VE ÖĞRENCİM KAZIM KAHRAMAN

Saruhanlı Lisesi, benim 1972 yılından 1976 yılına kadar çalıştığım ikinci görev yerimdir. İlk görev yerim olan Ergani Lisesinde olduğu gibi bu okulun da ilk resim öğretmeniyim.

Kurban Bayramı için gittiğimiz Turgutlu’da 1976’dan beri görüşmediğimiz, Saruhanlı Lisesinden öğrencim ve meslektaşım Kazım Kahraman’la buluştuk.

07 -07 -1947 DOĞUM GÜNÜM

 Yetmiş altı yıl önce Makedonya.

Köprülü kasabasının Çeltikçi köyü.

Köyümün şimdiki adı Gorno Orizari.

Orak içi zamanı, ekinler biçildiği için Orak içi deniyor.

Burada doğum günleri belirli zaman terimleriyle bilinir.

Bojik (Noel), Kış yarısı, Orak içi, Bağ bozumu, Kovanların bozulması gibi…

Makine yok, ekinler orakla biçiliyor.