BERGAMA’DA ÜÇ HEYKEL

         

Geçen hafta Bergama’da yaşayan yeğenim Selahattin Dervent ve ailesini ziyaret için Bergama’ya gittim. Amacım hem yeğenim ve ailesi ile görüşmek hem de tarihi milattan öncesine dayanan Bergama’yı gezmekti.

Yeğenim, benim gezme merakımı bildiği ve kendisi de meraklı olduğu için güzel bir gezi planı yaparak beni bir profesyonel rehber gibi gezdirdi. Bergama hakkında gezi rehberliğinden öte bilgiye sahip olduğunu gördüm.

İki gün içinde Bergama arkeoloji müzesini, Helenistik dönemin ve Roma imparatorluğunun en önemli sağlık merkezi Asklepion’u ve Bergama Akrepol’ünü gezdik. Antik döneme ait kendine has yapısı olan “Kızıl Avlu ya da Bazilika” adlı yapıyı da gezme fırsatı bulduk.

Osmanlı dönemi sivil ve dini mimari eserlerini de gördük. Arasta denilen eski çarşısında korunmuş ve günümüze kadar gelmiş mekanlarında çok güzel vakit geçirdik.  

Bergama çok güzel bir kent. Bedenen yorulmama rağmen ruhen dinlendim ve burada olmaktan çok büyük zevk aldım.

Arkeolojik kalıntıları gezerken hep etkilenirim. Buradaki kalıntıları gezerken de çok etkilendim. İki bin yıl öncesinden günümüze kalmış yapı kalıntılarını, heykelleri görmek, büyük taş bloklar döşenerek yapılmış eski yoluna ve zeminine basmak, böyle bir ortamda bulunmak bana farklı duygular yaşattı. O zamanın, günümüze göre ilkel teknolojisi ile bu işleri başaran insanlarına hayran olmamak mümkün değil.  Özellikle Akrepol kapsadığı geniş alanı, konumu ve mimari kalıntıları ile beni çok etkiledi.

Ama beni en çok etkileyen Bergama Belediyesi tarafından değişik yerlere yerleştirilen üç Bergamalının heykeli oldu. İlk bilgileri yeğenim Selahattin Dervent’ten aldıktan sonra, heykelleri bulunan bu üç kişi hakkında kısa bir araştırma yaptım ve çektiğim fotoğraflarla birlikte fazla ayrıntıya girmeden, genel hatları ile size sunmak istedim.

    

 

BERGAMALI ARİSTONİKOS  

 

MÖ 133 – 129 yılların arasında Roma’ya karşı köle isyanını başlatan Kral.

 

Son Pergamon Kralı III. Attalos (MÖ 138-133) MÖ 133'te öldüğünde, doğruluğu tartışmalı olan bir vasiyetle, Pergamon Krallığını Romalılara bıraktı. 

Aristonikos, bu vasiyeti kabul etmedi ve kendini III. Eumenis adıyla Kral ilan etti. Kent soyluları ve Roma vasiyeti onayladı ve Aristonikos'un Krallığını ve kente girmesini kabul etmedi. Bunun üzerine Aristonikos isyan etti. Bu isyan sıradan bir isyan değildi. Kölelere ve serflere özgürlük ve eşitlik vadediyordu. Kardeşlik içinde yaşanacak bir Heliopolis (Güneş Şehri) kuracaklardı.

Aristonikos isyanı, o güne dek yer yer görülmesine rağmen, yıllar sonra olan Spartaküs önderliğindeki köle isyanından yıllar önce yaşanmış ilk büyük köle isyanı kabul ediliyor.

Aristonikos, Romalılara karşı ilk savaşı kazanmasına rağmen MÖ 129 yılında Kırkağaç yakınlarında yenildi ve Roma’ya götürülerek öldürüldü.

 

 

BERGAMALI GALENOS

 

Doğum: MS 129, Pergamon

Ölüm tarihi ve yeri: MS 216, Roma, İtalya

 

Bergamalı Galenos, tıp doktoru, bilim insanı ve filozof. Antik Roma'nın en önemli hekimlerindendir. Deneysel fizyolojinin kurucusu ve Roma dünyasının ilk spor hekimi olarak kabul edilmiş ve Hekimlerin İmparatoru, Şeyhû’s Seyadile gibi unvanlarla anılmıştır. 

Kafa sinirlerinin yedi çiftini ve kalp kapakçıklarını tanımladı. Toplardamar ve atardamar arasındaki farkları saptadı. O devirde atardamarın hava taşıdığı düşünülüyordu. Atardamarın hava değil, kan taşıdığını ortaya koydu.

Galenos, hastalarını Helenistik ve Roma imparatorluğunun en önemli sağlık merkezi olan Asklepion’da tedavi etmekteydi.

Burada Şifalı su, temiz hava, kaplıcaya bağlı tedavi şekilleri dışında, telkin ve eğlence yoluyla tedavi yöntemleri uygulanmaktaydı.

 

 

BERGAMALI KADRİ

 

Bergamalı Kadri, 16. yüzyıl Türk dilcisi. Bergamalı Kadri hakkında kaynaklarda kayda değer bir bilgi bulunmamaktadır. Bergamalı Kadri ismini kullandığı için Bergama’da doğduğu ve Bergamalı olduğu kabul edilmektedir.

Anadolu Türkçesi gramer yazarlığının öncüsü ve ileri görüşlü bir dilcidir. 

1530'da kaleme alınmış Müyessiretü'l-Ulûm adlı dil bilgisi kitabının yazarıdır. Bu kitap, Batı Anadolu Türkçesiyle yazılmış en eski dil bilgisi eseridir. Eser, Besim Atalay tarafından Türkiye Türkçesine aktarılmıştır (1946).

 

27 Eylül 2023