ÇELTİKÇİLİ MANDACİ ABAZ

Yukarı Çeşme'den Çeltikçi (2008)

 Mandaci Abaz (Abbas), Makedonya’nın Köprülü Kasabası’nın Çeltikçi köyünde doğmuş bir savaş gazisidir. Köyümüzden birinci dünya savaşına katılmış, ne kadar askerlik yaptığını bile bilmeyen birçok gazi var. Bu gazilerden Balcı Süleyman ile 1967 yılında konuşma fırsatı bulmuştum. Kaç yıl askerlik yaptığını bilmiyordu.

-Sekiz mi, dokuz mu bilmeyım ki kaç sene askerlık yaptım. Nerede savaştığını da bilmiyordu,

-Bir keresınde Hz. Ali’nin türbesine sırtımızi dayamiştık. Bu ifadeden son olarak Irak cephesinde savaştığı anlaşılıyordu. Burada İngilizlere esir düşüp Hindistan’ın Bombay şehrine götürüldüklerini net hatırlıyordu.

Annemin dayısı gibi savaşa gidip şehit olanlar da var tabi. Kimi Yemen’de kimi başka yerlerde evlerine yakınlarına hasret gitmişler. Mandaci Abaz da nerede ve kaç yıl savaştığını bilmeden köyüne dönen gazilerimizden biridir. 1955 yılında Türkiye’ye göç etmiş ve İzmir’de vefat etmiştir.

Çocukluğumun geçtiği İzmir’de kendisini gördüğümü hatırlıyorum. Kendi halinde çevresinde sevilen sayılan bir insandı.

Çeltikçi’de yaşadığı dönemde mandaları olduğu için kendisine “Mandaci” lakabı takılmış. Zaten köylerde herkesin bir lakabı vardır. Malûm yiğit lakabıyla anılır. Mandaci Abaz da lakabıyla yaşadı ve bu lakapla öldü. Allah rahmet eylesin. Abaz, Abbas’ın Balkan Türkçesinde söylenişidir.

Mandaci Abaz’la ilgili bir olayı rahmetli babamdan dinlemiştim. Çeltikçi Köprülü’ye yaklaşık altı kilometre mesafededir. Yakın olması sebebiyle köyümüzden kasabaya gidip gelmeler diğer köylere göre çok daha fazladır.

Mandaci Abaz kasabada işlerini görüp köye döndüğü bir gün kendi kendine söylenip duruyormuş. Bunu gören köylülerden biri;

-Ne süülenıp duruysun be, bişii mi oldi? Diye sorunca,

-Abe daa ne olsun, kasabaa gittım. Yolda ufak çelatlar oynaydi.  Konuşmalarıni dinledım gavurcay keseyler biçeyler. Te bu kadar çelatlar gavurca konuşuy, ben gene, bu yaşıma galdım bir söz bile üürenmedım. Kendımden utandım. Onun içın süülenıyım.

Mandacı Abaz’a, gâvurca (Makedonca) konuşan o çocukların Makedon olduklarını, ana dilleri olduğu için bu kadar akıcı konuşmalarının normal olduğunu anlatmaya çalışmışlar.

Abaz: Abbas, süülenmek: söylenmek, bişii: bir şey, çelat: ufak çocuk, keseyler biçeyler: kesip biçiyorlar, gavur: Hıristiyan, Makedon, üürenmek: öğrenmek.