O dönemde Hıristiyanların köy ve kasabalarda hareketleri kısıtlanmıştı.
Ama Mişo Kuşev, Vali'nin Türkiye genelinde serbest dolaşım izni verdiği Girişimciler Meclisi üyesiydi.
İkinci kordoncu (gaytancı) ise Topolka nehrinin ağzında 30-40 çarklı bir tesisi olan
Sopot’lu Genco'ydu. Yirmi işçisi vardı.
Demiryolu yapıldığı zaman, demiryolu hattı
buradan geçtiği için fabrika yıkıldı.
Üçüncüsü ise Ordan Kapçev'in, on iki bobin ve on
çalışanıyla, Derven (Derbent) yakınındaki dere (Potok) üzerindeydi. Burası Aki-Mula'nın
(Hakkı Mula) eviydi.
1890 yılında, Macaristan'dan yapılan Kordon (gaytan) ithalatı ile rekabet edemedikleri için, Veles'teki fabrikalar kapatıldı.
Nikola Kuzmanov’un internette Makedonca yayınladığı
“Manufakturi vo Veles” yazısından sadeleştirilmiştir.
***
Nikola Kuzmanov’un yazısından 1800’lerin başımda
Köprülü’de bazı sanayi girişimleri olduğunu anlıyoruz. Yazıdaki bilgiler o
dönme hakkında bize bir fikir vermektedir.
Diğer önemli
nokta Macaristan’dan yapılan ithalattır. Köprülü’deki üreticiler bu ithalatla
rekabet edemedikleri için iş yerlerini kapatmak zorunda kalmışlardır. Bu durum
bütün Osmanlı ülkesi için geçerlidir.
Balta Limanı
Antlaşması ile Avrupa ülkelerine tanınan ayrıcalıklar, yerli tüccar ve
üreticilerin yabancılarla yarışmasını zorlaştırdı. Osmanlı Devleti’nde üretim
azaldı, küçük işletmeler kapandı. Ülkede işsizlik arttı. Bu antlaşmanın
etkileri 1929’da Gümrük Tarife Kanunu’nun çıkarılmasına kadar görülmüştür.
Ülkeyi adeta
sömürge haline getiren bu antlaşmadan Cumhuriyet sayesinde kurtulmuş olduk.
***
Yazıda geçen
bazı yer isimleri ile ilgili kısa bilgiler vermek istiyorum.
 |
| Köprülü çıkışında Vardar ve Demir yolu. |
DOLNO DUKANİ (Aşağı Dükkanlar); Vardar’ın sol tarafında kasabanın çıkışına yakın bir semt adıdır.
YANİTAŞ (Yayıntaş); Vardar’ın sol tarafında akış yönünde bir yer ismidir. Burada Vardar’ın içine doğru diklemesine giden bir kaya kütlesi bulunmaktadır. Bu kayanın altında yayın balıklarının yuvaları olduğu için burada çokça yayın balığı bulunurdu. Kayanın üstünde oturarak yayın balığı tutulurdu. Bu yüzden bu kayaya Yayıntaş denmektedir. Makedonlar buraya Yayıntaş yerine Yanitaş demektedirler. Eskiden kasabalılar kayanın oluşturduğu sakin kısımda yüzerdi (çimerdi), burası adeta bir plaj gibiydi.
 |
| Janitaş (Yayıntaş) Plajı |
 |
| Janitaş (Yayıntaş) Plajı |
 |
| Topolka Deresi üstünde Karamusli Mevkiinde Hasan Dedemin değirmeni. |
TOPOLKA DERESİ, benim köyüm Çeltikçi’nin (Orizari) arazisini boydan boya geçerek Köprülü’nün alt tarafında Vardar’a karışan bizim deremizdir. Çeltikçi’nin pirinç tarlalarının hepsi Topolka kıyılarında bulunurdu. Topolka olmasa Çeltikçi’de pirinç olmazdı. Ayrıca Topolka üstünde çok sayıda değirmen vardı. Bizim de Topolka üstünde Karamusli denilen yerde bir değirmenimiz vardı. 1955 yılında göç edinceye kadar bizim mülkümüzdü.
DERBENT (Derven);
Köprülü’nün doğu tarafında Pazar yerinin üst tarafında bir yer adıdır. Derbent
sarp geçit, boğaz demektir. Köprülü’nün doğu yakasındaki Potok (dere) üzerinde
böyle bir geçit vardır. Bu geçide her yerde olduğu gibi Derbent adı verilmiş.
Makedonlar buraya Derven demektedirler. Bazı Köprülülü hemşehrilerimiz de galat
olarak Dervent demektedir.
01 Aralık 2023
Bursa
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder