KARASLARLI HOCA MEHMET

          

Mehmet Dedenin mezarında.
Yıl 2004

2005 Yılında Makedonya’ya yaptığım gezide, eşimin doğduğu köy olan Karaslar’da video çekimleri yaptım. Bu çekimlerin birinde, köyü gezerken bize yardımcı olmaya çalışan bir Makedon genci bir olay anlattı. Olayı anlatırken kendi yorumunu da ekledi. Bu görüntüleri internet üzerinden yayınladım. Yanlış anlamalara meydan vermemek için olayın oluşunu ve bu konudaki düşüncelerimi yazmayı uygun buldum.

Makedon gencinin anlattıklarını Karaslar doğumlu, şimdi İstanbul’da yaşayan Nurettin Bey tercüme etti. Köprülü’de gezerken tesadüfen rastladığımız Nurettin Bey Karaslar’da yardımcı olmak üzere bize katıldı. Nurettin Bey buradan büyük yaşta göç ettiği için hem köyü tanıyor hem de çok iyi Makedonca biliyordu. Bu yüzden kendisine rastlamamız bizim için büyük bir şans oldu.

OHÇEBOL’DA BİR TÜRK KÖYÜ: DORFULLU

Bereketli Dorfullu ovası ve uzakta Dorfullu

 Köprülü, İştip şehirleri arasında kalan bölgeye bizimkiler, Ohçebol, Hoşçebol veya Ofçebol demişler ve demeye devam ediyorlar. Buralardan Türkiye’ye göçmüş olan birçok ailenin soyadı Hoşçebol’dur.

Bu bölgede çok sayıda köy bulunmaktadır. 1953 göçüne kadar bu köylerde Türkler çoğunlukta idiler. Zaten, Balkan savaşına kadar bu bölgedeki köyler ile Vardar’ın batı yakasındaki Türk köylerinde sadece Türkler yaşıyordu. Buralarda yaşayan Türkler buraları feth edenlerin torunlarıdır ve Anadoşu'dan gelerek buralara yerleşmişlerdir. Bu köylerde Türkçeden başka dil konuşulmuyordu. Yalnız yetişkin erkekler Makedonca biliyorlardı. Her yetişkin erkek de Makedoncayı tam olarak bilmiyordu. Okur yazar seviyesinde Makedonca bilen çok azdı.

GÜNÜMÜZDE ÇELTİKÇİ (ORİZARİ)

Minareden Uzunbayır tarafı.2006

Çeltikçi’de şimdi Müslüman Boşnaklar yaşamaktadır. Onlar Çeltikçi yerine Orizari adını kullanmaktadırlar. Zaten köyün resmî adı da Orizari’dir.

ÇELTİKÇİ-ORİZARİ

Vardar Köprülü şehrini ikiye böler. Vardar’ın doğu tarafında Köprülü’den İştip’e kadar Ohçebol bölgesi uzanır. Ohçebol’da eskiden Türklerin yaşadığı çok sayıda köy vardır. Bu bölgenin güneyinde ve kuzeyinde de Türk köyleri bulunmaktadır.

PRİZREN’DE BİR TEKKE VE HAYAL KIRIKLIĞI

Kaleden Prizren

              Âsitâne, İstanbul için saltanat merkezi,  payitaht anlamında kullanılan bir kelimedir. Prizren’deki bir dergâh için de aynı kelimenin kullanılması dikkatimi çekti.

Prizren’e gelince, âsitâne olarak tanınan bu tarihi mekâna, Makedonya’da ziyaret ettiğimiz diğer dergâhlardan farklı olduğunu düşünerek heyecanla gittik.  

            Dergâh, kapısından itibaren insanı hemen etkisi altına alıyor. Prizren’in tarihi Taş Köprüsü’nü geçince devam eden yol üzerinde, merkezî bir yerde bulunan dergâhın üç asırdan fazla bir zamandır hizmet verdiği biliniyor. Prizren’in her tarafında vanasız, gürül gürül akan çeşme ve şadırvanları burada da görülüyor. Devamlı akan suların şırıltısı ve serinliği avluya bambaşka bir hava veriyor.

MEMLEKETE DÖNÜŞ

            

Karaslar ve yıkık minare

Makedonya’da, Köprülü’ye bağlı Karaslar köyünde dünyaya gelmiş, 1955 yılında herkes gibi o da ailesi ile birlikte Türkiye’ye, anavatana göçmüştü.

Göçmenlik karmaşık duyguları berberinde getiren bir olaydır. Hele belli yaşlarda gelmiş, geldiği yerleri hatırlayanlar zaman zaman bir boşlukta kalırlar. Geldikleri yerleri unutamaz, yaşadıkları yeni yerleri yadırgarlar. Onlar için yalnız memleket vardır. Memleket her göçmenin geldiği köydür, kasabadır. Hep memleketten konuşulur memleketin her şeyi artık çok güzeldir. Bir daha ulaşamayacaklarını düşündükleri bu yerlere hep hasret duyarlar. Oralardan zorunlu koparılmayı kendilerine yapılmış bir zulüm olduğunu hissetseler de bunu pek dillendirmezler.   

               

ÇELTİKÇİLİ MANDACİ ABAZ

Yukarı Çeşme'den Çeltikçi (2008)

 Mandaci Abaz (Abbas), Makedonya’nın Köprülü Kasabası’nın Çeltikçi köyünde doğmuş bir savaş gazisidir. Köyümüzden birinci dünya savaşına katılmış, ne kadar askerlik yaptığını bile bilmeyen birçok gazi var. Bu gazilerden Balcı Süleyman ile 1967 yılında konuşma fırsatı bulmuştum. Kaç yıl askerlik yaptığını bilmiyordu.

-Sekiz mi, dokuz mu bilmeyım ki kaç sene askerlık yaptım. Nerede savaştığını da bilmiyordu,

-Bir keresınde Hz. Ali’nin türbesine sırtımızi dayamiştık. Bu ifadeden son olarak Irak cephesinde savaştığı anlaşılıyordu. Burada İngilizlere esir düşüp Hindistan’ın Bombay şehrine götürüldüklerini net hatırlıyordu.