ÜSKÜPLÜ HAYDAR BABA (HAYDAR MURTEZA)

Burmalı Cami ve karşısında Tarihi Halveti Tekkesi. Balkan savaşı öncesi.

Taşköprü meydanında bulunan ve Komünist yönetim tarafından yıktırılan, Üsküp Halveti tekkesinin son şeyhi Haydar Baba’dır.

Haydar Baba, Üsküp’te işi olan Türklere her konuda yardım eden, yol gösteren gerçek bir mürşittir. Şeyh Haydar, hem Halveti hem de Rufai şeyhliği için icazeti olan bir kişiydi.

1957 yılına kadar Üsküp Halveti dergâhında, 1957’den öldüğü 1987 yılına kadar da Üsküp Rufai dergâhında şeyhlik yapmıştır. Aydın, bilgili çevresine her konuda yardımcı olan yol gösteren tam bir öğretmendi. Mürşit, aydınlatan yol gösteren, öğreten bir öğretmedir zaten.  Bu anlamda Haydar Baba tam bir mürşitti. Ayrıca, devlet dairelerinde, hastanelerde işleri olan, buralara gitmekte zorlanan Türklere yol gösteren, bazen de bizzat işlerini takip eden bir rehberdi.

            Haydar Baba aynı zamanda resmi olarak bir öğretmendi. Günümüzde de Üsküp'te Türk çocuklarının eğitim gördüğü Tefeyyüz Okulunun ilk öğretmenlerinden biriydi. 

Vefatından bir gün sonra, o zaman Türklerin Makedonya'daki sesi olan ve Üsküp'te yayınlanan Birlik Gazetesi'nde hakkında çıkan yazı:

ÜSKÜP BURMALI CAMİ

   

Üsküp Burmalı Cami ve Taşköprü (1925 Öncesi)

Balkan savaşından sonra, Balkanlarda ortaya çıkan devletler, daima kendi ülkelerindeki Türk eserlerini ve izlerini ortadan kaldırma niyeti ve gayreti içinde oldular. Makedonya’da da böyle olmuştur.  Osmanlıdan sonra Makedonya’da Sırp, Bulgar ve Makedon yönetimleri değişik zamanlarda egemen olmuşlardır. Bu milletler birbirlerine düşman olmalarına rağmen bu konuda hep birleştiler. Hepsi de Türk izlerini silmek için ellerinden gelen gayreti gösterdiler.

ÇELTİKÇİ KÖYÜNDE BİR TÜTÜN HİKÂYESİ MAKEDONYA-KÖPRÜLÜ

Bulgaristan üzerinden gelip “Devebayır” sınır kapısından Makedonya’ya girince otobüsün, yolcu indirdiği ilk yerleşim yeri Kumanova’dır. Aslında Kumanova’dan önce Kriva Palanka kasabası var ama Müslüman nüfus olmadığı için otobüsler buraya girmiyor.

MAKEDONYA TÜRKLERİNDE HIDRELLEZ (IDIRLEZ)

Makedonya'da Hıdrellez eğlenceleri.

Hıdrellez, eskiden olduğu gibi bugün de Balkanların her tarafında ve tabi ki Makedonya’da da önemli bir gündür. Çok özel törenlerle kutlanır.

Eskiden her köyde hıdrellezde hayvanları salmak üzere meraların bazı bölümleri çitle çevrilirdi. Bu yerler hıdrellezden bir ay önce kapatılır, Hırelleze kadar hiçbir hayvan sokulmazdı.  Hıdrellez sabahı çitler kaldırılarak köyün hayvanlarının el değmemiş taze ot yemeleri sağlanırdı. Çünkü Hıdrellez aynı zamanda hayvanların bayramıydı.

Ayrıca hayvanlara özellikle tuz yalatılırdı. Yani, önce hayvanlar için güzel şeyler yapılır, onlara bayram yaptırılırdı.